TÔNG ĐỒ GIỚI TRẺ

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL

-9-

 Trung Tâm Giới Trẻ

Vận Hội Mới

Ngày 11/7/1995 là ngày Hoa Kỳ và Cộng Sản Việt Nam bắt đầu chính thức ký kết bang giao. Và ngày 8/8/1995 là ngày, tin tức cho biết, Hoa Ký thực sự đặt tòa đại sứ tại Việt Nam (?). Cũng theo tin tức, trong thời gian này, thì người Việt trong nước hết sức vui mừng hớn hở, ngược lại, tại hải ngoại, đa số người Việt lại buồn giận thương đau. Đối với tôi, biến cố này chỉ là một hành động xóa bàn để đánh lại một ván cờ khác, giữa hai phe đang cần nhau ở một ý nghĩa và ở một mức độ nào đó!

            Bởi vì, về phía Hoa Kỳ, trước khi nhúng tay vào Việt Nam lần thứ nhất, Hoa Kỳ phải, và đã phải, nắm chắc được phần lợi và phần thắng trong tay. Bằng không, nhỡ bị thảm bại, thì một cường quốc như Hoa Kỳ còn mặt mũi nào vênh lên trước thế giới nói chung và các nước đàn em nói riêng. Thế mà, không ngờ, cuối cùng năm 1972, Hoa Kỳ đã đành phải và buộc phải rút chân cho khỏi sa lầy vào cuộc chiến Việt Nam, với giá phải trả lên đến 58.132 sinh mạng. Cho đến ngày nay, sau 20 năm chấm dứt Chiến Tranh Việt Nam, điều kiện tù nhân Mỹ và xương người Mỹ, dù được gắt gao đòi hỏi, vẫn chưa được giải quyết. Thế mà Hoa Kỳ đã chấp nhận xóa bàn đánh lại.

            Còn về phía Cộng Sản Việt Nam, sau khi, nhờ Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, thống nhất được đất nước vào năm 1975, cũng đâu có muốn để xẩy ra tình trạng đuổi Mỹ, chửi Mỹ rồi lại mời Mỹ trở lại với mình như một vị cứu tinh, cho một đất nước, qua hai mươi năm mình làm quản lý, đã thành một trong năm quốc gia nghèo nhất thiên hạ, thì không phải là Cộng Sản Việt Nam, đàn em của một Liên Bang Sô Viết và khối Cộng Sản Đông Âu đã bị giải thể từ cuối năm 1989, đang liều mạng để thử xóa ván đánh lại hay sao?!

            Như thế, về phương diện tính toán cũng như thực tế, không phải là cả Hoa Kỳ lẫn Cộng Sản Việt Nam, dù hết sức muốn đạt được thắng lợi cho mình, đều đã thua cuộc bất đắc dĩ hay sao?! Giờ đây, bên nào cũng đã có kinh nghiệm thua để ngồi đánh lại ván cờ mới, mới ở nước cờ, song vẫn theo đuổi cùng một mưu đồ thắng lợi như nhau và như trước. Ván cờ mới sau này sẽ ra sao? Ai sẽ thắng lợi?? Ai sẽ bị thua thiệt??? Không ai có thể biết chắc trong lúc này, kể cả những ai có quyền ký kết bang giao ngày hôm nay, hay những tay lành nghề sẽ thừa hành để đi nước cờ thí cuối cùng (?) này, ngoại trừ một bàn tay toàn năng và thượng trí tối cao, vốn vô hình điều khiển và làm chủ lịch sử loài người, ngay từ ban đầu cho tới tận cùng thời gian... "Người tính không bằng trời tính" là thếù

            Riêng đối với thành phần Người Việt hải ngoại, trong lúc không thể nào ngăn cản được biến cố bang giao xẩy ra, trong khi ván cờ vừa mới được hai phe ngồi đánh lại chưa biết thắng bại thế nào, tại sao chúng ta không lợi dụng thời điểm rất ư thuận lợi này, để, thay vì uất hận hay chán chường, đoàn kết với nhau, làm một điều gì đó cho đại cuộc phục hưng đất nước, theo đường lối và mộng ước của chúng ta. Theo tôi, một trong những việc đáng làm và phải làm ngay lúc này là làm sao tạo được một Lực Lượng Tuổi Trẻ Việt Nam cho một Vận Hội Mới: Một Nước Việt thanh bình và một dân Việt của "Văn Minh yêu Thương" (civilization of love).

Tâm Thức Mới

            Từ ngày "lênh đênh hải ngoại" vào năm 1975, giới trẻ Việt Nam hải ngoại, về mặt tích cực, đã nổi tiếng là học giỏi. Khoảng 7 năm sau, giới trẻ Việt Nam, về mặt tiêu cực, bắt đầu mang tiếng là băng đảng. Hiện tượng giới trẻ Việt Nam hải ngoại, về cả hai phương diện tích cực cũng như tiêu cực này, đã qúa hiển nhiên trước cộng đồng Người Việt hải ngoại nói riêng, và trước cộng đồng thiểu số bạn, nhất là cộng đồng người Mỹ nói chung. Theo khuynh hướng tự nhiên, cũng như vì danh dự của mình, Người Việt hải ngoại chúng ta dễ dàng chấp nhận giới trẻ Việt Nam học giỏi làm vẻ vang nòi giống như là gia sản Việt tộc của mình. Ngược lại, đối với giới trẻ Việt Nam băng đảng, chúng ta thường tỏ thái độ phủ nhận chúng, vì chúng là thành phần "con sâu làm rầu nồi canh", làm tai tiếng cho cả một tập thể cộng đồng thiểu số mới hội nhập đang lên, và làm mất cả tiếng tăm của giới trẻ Việt Nam học giỏi.

            Thế nhưng, dù chúng ta có dùng hết cách để phủ nhận và tẩy chay thành phần giới trẻ Việt nam phá sản đi nữa, trên thực tế, không phải vì thế mà tự chúng không còn phải là người Việt Nam nữa. Theo tôi, nói chung, thành phần giới trẻ Việt Nam chẳng khác gì như một chiếc áo có hai mặt: mặt phải là giới trẻ Việt Nam có tiếng học giỏi, và mặt trái là giới trẻ Việt Nam bị tiếng băng đảng. Và hiện nay, cộng đồng Người Việt hải ngoại nói chung đang mặc áo phải hay áo trái là tùy ở lực lượng giới trẻ Việt Nam tích cực hay tiêu cực mạnh hơn, tùy ở phản ứng của các cộng đồng bạn còn thiện cảm với mình nhiều hay ít, và tùy ở cảm thức trách nhiệm giáo dục đúng hay sai, hay hoặc dở của chúng ta. Nếu cảm nhận thấy mình đang mặc áo trái, hay cảm thấy người khác đang cười mình vì mặc áo trái, thì việc chúng ta phải làm và cần làm, chỉ là việc lộn chiếc áo lại mặc cho đúng, thế thôi, chứ không phải là việc cởi áo ra, vứt đi.

            Như thế, thái độ phủ nhận và tẩy chay thành phần giới trẻ Việt Nam tiêu cực, như hành động cởi bỏ chiếc áo mặc trái, cũng là thái độ mặc nhiên phủ nhận cả thánh phần giới trẻ Việt Nam tích cực, là thành phần cũng không thể nào chia lìa mà có thể làm nên trọn vẹn chiếc áo Việt Nam. Thái độ phủ nhận và tẩy chay này còn là hành động lột trần bản thân mình. Bởi vì, nếu bỏ giới trẻ của mình đi, thì thế hệ người lớn sẽ còn lại gì, và tiến trình "tre già măng mọc" sẽ ra sao? Thật vậy, nếu chúng ta công nhận giới trẻ Việt Nam, dù chúng thuộc về mặt trái (tiêu cực) hay mặt phải (tích cực) đều làm nên và là một chiếc áo Việt Nam duy nhất, mà chúng ta đang mặc và cần mặc, thì chúng đều có một bản chất Việt Nam, (như mặt phải hay mặt trái của chiếc áo đều có bản chất vải). Mà bản chất Việt Nam là gì nơi giới trẻ, nếu không phải là hiếu học, chăm học và có khiếu học. Vậy, là thành phần cũng làm nên và là một chiếc áo Việt Nam duy nhất, như thành phần giới trẻ tích cực, giới trẻ tiêu cực cũng hiếu học, chăm học và có khiếu học. Nhưng tại sao, thực tế lại cho thấy chúng không được như thành phần tích cực?

            Là người Việt Nam, đầy chất Việt Nam hơn chúng, đáng lẽ chúng ta phải hiểu vấn nạn này hơn ai hết. Nhất là một số trong chúng ta đã dính dáng đến những vụ Medi-Cal vào giữa thập niên 1980, vụ làm tiền bảo hiểm xe cộ hay vụ sang băng bộ lậu để cho thuê vào đầu thập niên 1990, đều là những biến động xẩy ra tại khu Tiểu Sài Gòn (Little Saigon), thủ phủ của Người Việt hải ngoại. Nếu chúng ta là người lớn Việt Nam còn có những lúc "yếu đuối", bị phơi bầy ra như vậy, thì chúng ta lại còn lấy làm lạ về giới trẻ tiêu cực của mình hay sao?! Nếu chúng ta đầy chất Việt Nam, là gốc rễ cho giới trẻ Việt Nam, còn có lúc này lúc kia, thì giới trẻ Việt Nam, dù tích cực mấy đi nữa, nếu chúng không biết tự bảo tồn và vun trồng, chúng cũng khó lòng tránh được những bất trắc xẩy ra, trong môi trường sống hiện nay tại mảnh đất cơ hội này (opportunity land). Điển hình là vụ một nhóm thiếu niên Đại Hàn và Trung Hoa ở Orange County, California, vào đầu năm 1993, đã thanh toán nhau hết sức dã man. Họ đều là con cái nhà giầu và toàn là những học sinh xuất sắc trong trường...

            Trái lại, cũng có trường hợp nghịch đảo, như trường hợp của một tay đại ca nổi tiếng ở Los Angeles trong giới băng đảng, đã trở thành một tay lãnh đạo sinh hoạt thanh niên rất tốt lành hiện nay, người mà tôi đang được trực tiếp làm việc chung trong một phong trào giới trẻ.

            Chúng ta đã không phủ nhận được giới trẻ Việt nam tiêu cực, vì kinh nghiệm bản thân chúng ta, cũng như vì bản chất Việt Nam của chúng nói chung, một bản chất không khác gì thành phần giới trẻ tích cực, (mà vì một lý do nào đó bản chất Việt Nam này nơi chúng bị mất đi hay chưa có dịp phát hiện). Và chúng ta cũng khó chối cãi được tác dụng bất thường và bất ngờ của xã hội thiên về vật chất hơn tinh thần, về tranh giành (competition) hơn là yêu thương, mà chúng ta đang sống có thể tác hại ngay cả giới trẻ Việt Nam tích cực của chúng ta. Thế thì chúng ta phải làm sao và phải làm gì để tạo được một Lực Lượng Tuổi Trẻ Việt Nam cho một Vận Hội Mới đây???

Chiến Lược Mới

Theo thiển kiến của tôi, chúng ta hãy vận động và thực hiện cho bằng được việc thành lập các Trung Tâm Giới Trẻ Việt Nam (the Vietnamese Youth Center), cho lứa tuổi trung học và đại học. Đại cương về các Trung tâm Giới Trẻ Việt Nam này có thể được phác họa như sau:

Địa Điểm:

            Tại những nơi có cộng đồng Người Việt đông đảo. Điển hình như tại Orange County, Los Angeles, San Diego, San Jose ở tiểu bang California. Hoặc tại Houston, San Antonio, Dallas và Fort Worth ở tiểu bang Texas. Hay New Orleans ở tiểu bang Loussiana. Oklahoma City ở tiểu bang Oklahoma. Hoặc Kansas City ở cả hai tiểu bang Kansas và Missouri. Hay New York và các vùng phụ cận ở tiểu bang New York v.v.

Tổ Chức:

Về phương tiện sinh hoạt, có 3 cách: Một là xin hoàn toàn tài trợ (funding) của chính quyền địa phương. Hai là hoàn toàn được cộng đồng Người Việt địa phương yểm trợ tài chánh (financial support) và phương tiện sinh hoạt. Ba là vừa được chính phủ tài trợ vừa được cộng đồng yểm trợ. Trong trường hợp được chính phủ hoàn toàn tài trợ, Trung Tâm có thể sẽ mở cửa hằng ngày. Nếu chỉ được cộng đồng địa phương yểm trợ, Trung Tâm có thể mở cửa sinh hoạt vào mỗi cuối tuần hay mỗi cuối ngày làm việc, tùy theo giờ giấc của nhân sự tự nguyện điều hành và cộng tác.

Về thành phần điều hành và phục vụ, xin đề nghị như sau. Việc điều hành nên để cho người lớn: có thiện chí, khả năng, tinh thần và giờ giấc. Còn việc phục vụ nên để cho giới trẻ đang hay đã công thành danh toại. Việc dùng thành phần giới trẻ tích cực đang hay đã công thành danh toại để phục vụ thành phần giới trẻ nói chung, nhất là thành phần giới trẻ tiêu cực, là một cử chỉ "lá lành đùm lá rách", của chia sẻ, của cảm thông, của khích lệ. Tác dụng của việc "lá lành đùm lá rách" này, một đàng làm cho giới trẻ tích cực, nhờ dịp được chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và tài năng của mình, mà càng nên tốt hơn, Đàng khác, giới trẻ tiêu cực hay đang cố gắng tiến lên, thấy được gương mẫu sống động trước mắt trong thành phần trẻ của mình, sẽ dễ dàng và quyết chí thăng tiến hơn.

Nội Dung:

            Theo tâm lý chung của giới trẻ, thực tế cho thấy, giới trẻ có nhu cầu cần được thỏa đáp, có khuynh hướng thích tranh đua, và có bản chất ham vui nhộn. Dựa trên ba yếu tố tâm lý này, chương trình sinh hoạt của một Trung Tâm Giới Trẻ Việt Nam sẽ bao gồm và xen kẽ nhau những tiết mục như:

            - Mở lớp học về nghề nghiệp (vocational training), như học máy điện toán (computer hardware) hay làm móng tay (nail) v.v.

            - Mở lớp hướng dẫn về tâm linh (spiritual counseling), như luân lý (moral) hay đạo đức (ethical).

            - Mở lớp học về các bộ môn văn nghệ (fine art/performance), như hội họa, thủ công, đàn hát, ca nhạc, kịch nghệ, nhẩy múa v.v.

            - Mở lớp tìm hiểu về văn hóa (cultural learning), như văn hóa Việt Nam hay văn hóa địa phương, làm sao có thể hội nhập văn hóa mà không bị đồng hóa v.v.

            - Mở lớp trau dồi về sức khỏe, như võ thuật, thể dục thẩm mỹ, hay các bộ môn thể thao (túc cầu, bóng chuyền, bóng bàn v.v.)

            - Tổ chức các mục tranh giải về văn nghệ, học hỏi, thể thao, hay là tổ chức các buổi trình diễn văn nghệ, võ thuật v.v., vào những dịp đặc biệt trong cộng đồng Người Việt hay cộng đồng bạn.

            - Tổ chức các công tác xã hội hoàn toàn có tính cách bác ái hay ủy lạo, hoặc có mục đích gây qũi sinh hoạt cho Trung Tâm.

            - Tổ chức tìm việc cho giới trẻ đã học tập một thời gian ở Trung Tâm và đã có thể đi làm để tự lập sinh nhai.

Tuyển Mộ:

            Có lẽ chính việc thành lập và sinh hoạt một Trung Tâm Giới Trẻ Việt Nam không khó cho bằng việc làm sao cho có đối tượng để mà phục vụ, tức là làm sao để cho cả hai thành phần giới trẻ tích cực cũng như tiêu cực cùng đến với Trung Tâm. Thật ra, nhu cầu giới trẻ hiện nay càng ngày càng khẩn thiết và quá hiển nhiên, chỉ cần thành phần người lớn dám đứng ra để đáp ứng mà thôi.

            Về thành phần giới trẻ tiêu cực, hầu như chính quyền địa phương nào có nhiều người Việt ở, như Orange County tiểu bang California hay Houston tiêu bang Texas, New Orleans tiểu bang Louissiana v.v., cũng rất cần đến sự cộng tác từ phía cộng đồng Người Việt. Do đó, Trung Tâm Giới Trẻ Việt Nam chắc chắn sẽ không lo bị ế ẩm, chỉ sợ không đủ nhân sự để đáp ứng nhu cầu của giới trẻ cũng như sự tin tưởng của chính quyền mà thôi. Nhận định về việc chính quyền địa phương hết sức cần đến dịch vụ từ cộng đồng trên đây của tôi là do kinh nghiệm thực tế đã cho tôi thấy trong thời gian 25 tháng rưỡi, từ 1/2/1983 đến 15/3/1985, tôi phục vụ tại văn phòng Vietnamese Community of Orange County.

            Về thành phần giới trẻ Việt Nam không hoàn toàn thuộc về thành phần tiêu cực cũng không tích cực, một khi được bạn bè giới trẻ của mình cảm thấy "fun" (vui) sau khi tham dự hay phục vụ tại Trung Tâm đi rủ rê hay giới thiệu, cũng có thể kéo đến tham gia học hỏi hay cộng tác.

            Về thành phần giới trẻ Việt Nam tích cực, thực tế cũng cho thấy, sinh viên Việt Nam ở đâu và vào thời nào cũng thế, có rất nhiều tâm huyết và nhiệt huyết, hăng say hoạt động và đầy chất liệu để chia sẻ. Chia sẻ và phục vụ chẳng những là việc cho đi song cũng chính là nhu cầu của giới trẻ nữa. Có những nơi sinh viên đã tự khởi xướng lên một số chương trình hay dịch vụ gây được tiếng vang trong cộng đồng địa phương.

            Điển hình là truyền thống thi Hoa Hậu Áo Dài của sinh viên Việt Nam thuộc đại học Long Beach ở tiểu bang California (CSULB). Hay Hội Thanh Thiếu Niên ở New York, một Hội có từ đầu thập niên 1980, vừa nhận được tài trợ phần nào của chính phủ, vừa nhận được yểm trợ tinh thần của cộng đồng, đã tích cực giúp ích cho cả thanh thiếu niên Viêt Nam trong vùng. Hoặc nhóm Lửa Việt, có tính cách toàn quốc hơn, phát xuất từ vùng Tây Hoa Kỳ, trung tâm tại New York, cũng bắt đầu từ đầu thập niên 1980. Nhóm Lửa Việt này đã tổ chức những trại hè hằng năm ở hết vùng này đến vùng khác trên Nước Mỹ, hay những chiến dịch tương thân tương ái, như chiến dịch quyên góp "chén gạo tình thân", hay văn nghệ "vớt người biển đông", hoặc tổ chức "The March for the Boat Poeple", hay yểm trợ tài chánh cho "Lóp Học Tình Thương" ở Sài Gòn v.v.

            Đúng thế, như trên vừa nói, "nhu cầu giới trẻ hiện nay càng ngày càng khẩn thiết và quá hiển nhiên, chỉ cần thành phần người lớn dám đứng ra để đáp ứng mà thôi". Như thế, vấn đề quan trọng và dứt khoát ở đây là người lớn Việt Nam có muốn dấn thân làm hay không? Tuy nhiên, vấn đề "có muốn dấn thân làm hay không" ở đây, chắc mỗi người chúng ta đều đồng ý là, phải phát xuất từ một tấm lòng chung, chỉ lo đến dân, chỉ nghĩ đến nước và mong chộp thời cơ để đi làm lịch sử, thực hiện một đại cuộc: một Nước Việt thanh bình và một Dân Việt sống Văn Minh Yêu Thương!

            (Chương này nguyên là bài "Lực Lượng Tuổi Trẻ Việt Nam Cho Một Vận Hội Mới" đã được phổ biến trong mục "diễn đàn tự do" của bán nguyện san Văn Nghệ Tiền Phong, số 475, 1-15/11/1995).